Dekornizacja bydła

W hodowli bydła mlecznego trudno dzisiaj wyobrazić sobie krowy posiadające piękne i duże rogi. Nie tylko nowoczesne systemy utrzymania, doju ale przede wszystkim wymogi bezpieczeństwa i szeroko pojętego dobrostanu zwierząt wymuszają na hodowcy podjecie wszelkich kroków, aby usunąć je.

.

Konkurencja do stołu
Niestety przemysłowy chów bydła wymusza podjecie pewnych rozwiązań technologicznych ułatwiających zarówno obsługę, jak i bezpieczeństwo zwierząt. Brak wykonanej dekornizacji u bydła mlecznego to przede wszystkim ryzyko wzajemnych uszkodzeń ciała pomiędzy rywalizującymi zwierzętami. Musimy pamiętać, że nawet w małym stadzie obowiązuje hierarchia stada. Konkurencja do stołu paszowego, do lepszego stanowiska legowiskowego, do wody, stacji paszowej stwarza wiele sytuacji konfliktowych w stadzie. Obecność rogów na pewno powodowałaby niepotrzebne ryzyko wypadków, a w szczególności urazów głowy, tułowia i wymion. Współczesne bydło holsztyńsko-fryzyjskie trudno wyobrazić sobie jako rożne, wręcz już sama nazwa rasy nasuwa skojarzenie że jest bezrożne. Tak więc względy kulturowe i tradycja skłania hodowców do szybkiego usunięcia zalążków rogów u cieląt, czyli robimy dekornizację. Najczęściej wykonujemy ja, gdy cielęta maja 3 do 8 tygodni życia, co gwarantuje, że zniszczone zawiązki rogów nigdy już nie odrosną. Dekornizację powinno wykonywać się pod znieczuleniem miejscowym np. polokainą. Pamiętajmy, że zabieg ten jest nieprzyjemny dla zwierzęcia, a im starsze tym bardziej może być bolesny. Optymalnym okresem jest czas, kiedy nie są jeszcze rozrośnięte zawiązki rogu z wyrostkiem kości czołowej, a więc między 2 a 3 tygodniem życia zwierzęcia.

Metoda chirurgiczna
Polega na usunięciu zawiązków rogów za pomocą specjalnego noża Robertsa. Zabieg ten najlepiej dokonuje lekarz, który odpowiednio wyłuska zawiązki rogu i zabezpieczy miejsce przed możliwymi infekcjami bakteryjnymi. Jest to najbardziej krwawa metoda, ale najmniej bolesna i jednocześnie najszybsza.
 

Obcinanie rogów u osobników starszych. Bardzo często przyczyną późnego usuwania rogów u osobników starszych jest nieprawidłowo wykonana dekornizacja cieląt, przeoczenie kilku zwierząt lub zakup osobników dorosłych mających rogi. Dekornizację wykonujemy w kilku etapach. Najpierw unieruchamiamy zwierzę, najlepiej w poskromie, aby gwarantowało to najwyższe nasze bezpieczeństwo podczas zabiegu. Następnie zakładamy ciasne opaski i znieczulamy miejscowo. Do usunięcia rogów posłuży nam specjalna linka do obcinania rogów założona na uchwyty. Linka dostępna jest w wersji: długość 3,6 m i 12 m. Piłując oburącz usuwamy róg blisko sierści zwierzęcia. Kolejna czynność to obowiązkowa dezynfekcja i osłona miejsca najlepiej antybiotykiem w sprayu.

Metody termiczno- gazowe
Oparte na wypalaniu zawiązków rogu na drodze oddziaływania wysokiej temperatury z żarnika lub gazu. Najpopularniejsze są tu dwie metody: elektryczna i gazowa.
 

Metoda elektryczna oparta jest o krótkotrwałe działanie wysokiej temperatury na zawiązki rogu. Wypalanie nie wywołuje krwawienia i skraca okres gojenia się ran po dekornizacji. Rozgrzana końcówkę dekornizatora przykładamy na około 10 sekund a następnie usuwamy spaloną zawiązkę roku. Ponownie przykładamy, ale już krócej, do 8 sekund i usuwamy spalone części. Pamiętamy na końcu o pełnej dezynfekcji miejsca dekornizacji np. maścią oksykort.

Do dyspozycji mamy na rynku dwa rozwiązania. Dekornizator zasilany elektrycznie z gniazda 220 V oraz akumulatorowy. Temperatura nagrzewania się obu modeli jest w granicach 700°C, w czasie nie dłuższym niż 7-10 sekund. W przypadku pierwszego jesteśmy niestety ograniczeni do pomieszczenia, w którym jest prąd, w drugim takich ograniczeń nie ma.
W przypadku akumulatorowego, głowica nagrzewa się dopiero po przyłożeniu do zawiązka rogu i pozwala na dekornizację jednorazowo do 15 cieląt. Istnieje możliwość załadowania akumulatora gniazdem zapalniczki w samochodzie, a więc swobodnie możemy dokonywać dekornizacji na pastwisku. Zaletą metody jest brak ryzyka zerwania kabla przez szarpiące się zwierzę.

Metoda chemiczna
Oparta o miejscowe działanie silnych kwasów na zawiązki rogów. Zabieg nie jest bezbolesny dla zwierzęcia i wymaga kilkukrotnego powtarzania. Ze względu na uciążliwość i dobro zwierząt metoda nie jest zbyt popularna wśród hodowców. Na rynku dostępna jest pasta do dekornizacji Braun T50480.
Wszystkie proponowane metody dekornizacji mają jeden cel – usunąć możliwie szybko i skutecznie zawiązki rogów, aby osobniki dorosłe były bezrożne. Musimy pamiętać, że wszelkie tego typu zabiegi nie są bezbolesne dla zwierzęcia, dlatego używajmy środków znieczulających, by niepotrzebnie nie dostarczać im cierpienia. W najbliższych latach z pewnością będą prowadzone dalsze badania nad genetycznym wyeliminowaniem obecności rogów a tym samym ograniczymy konieczność dokonywania dekornizacji. Nie zmienia to jednak faktu, że krowa jako zwierzę stadne nie mając tak „dużych i silnych atutów” będzie nadal walczyło o lepsze warunki bytowania ustalając hierarchię w stadzie. Zapewnienie odpowiednich warunków utrzymania, zoohigieny i opieki weterynaryjne będzie najlepszym sposobem na ograniczenie agresji wśród zwierząt i podniesienie bezpieczeństwa produkcji mleka.

Piotr Wójcik

http://www.wrp.pl/dekornizacja-byd%C5%82a/